Tiếp tục chương trình làm việc tại Kỳ họp thứ 10, chiều ngày 04/12, các đại biểu nghe trình bày tờ trình, báo cáo thẩm tra và thảo luận tại tổ về 2 nội dung: Dự án Luật Toà án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế; dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026 - 2030.

Toàn cảnh thảo luận tổ số 5

Tham gia ý kiến vào dự thảo Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế, đại biểu Nguyễn Thị Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội (Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Nguyên) đánh giá cao sự chuẩn bị công phu của Tòa án nhân dân tối cao đối với dự thảo Luật Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm Tài chính Quốc tế, coi đây là đạo luật mới, khó, song được xây dựng trên cơ sở tham khảo nhiều mô hình quốc tế và có nhiều điểm tiến bộ. Đại biểu nhấn mạnh yêu cầu luật phải tiệm cận thông lệ quốc tế, đáp ứng các chuẩn mực mới về giải quyết tranh chấp, đồng thời có cơ chế vượt trội để tạo sức cạnh tranh với các trung tâm lớn như Singapore, Hồng Kông, London.

Đại biểu đồng tình với nhiều nội dung được quy định trong dự thảo Luật như: Về ngôn ngữ tố tụng, sử dụng tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức tại tòa án chuyên biệt, phù hợp với yêu cầu hội nhập, đáp ứng nhu cầu của nhà đầu tư quốc tế; tránh phát sinh chi phí dịch thuật và đảm bảo tính thuận lợi, minh bạch; về thủ tục tố tụng, đồng tình với hướng quy định ngắn gọn các nguyên tắc mang tính nền tảng, còn chi tiết sẽ được cụ thể hóa trong Bộ quy tắc tố tụng do Tòa án tối cao ban hành. Đây là cách làm phù hợp với thông lệ quốc tế, đảm bảo tính linh hoạt, tránh bó cứng thủ tục ngay trong luật…

Bên cạnh đó, đại biểu cũng đề nghị cần xem xét, nghiên cứu một số nội dung như:

Về nhân lực xét xử: đại biểu đặc biệt tán thành chủ trương mở rộng nguồn thẩm phán, trong đó có thẩm phán nước ngoài, nhất là từ các quốc gia theo hệ thống thông luật. Đại biểu cho rằng đây là yếu tố then chốt để tạo niềm tin cho nhà đầu tư quốc tế, bởi các tranh chấp tại Trung tâm Tài chính Quốc tế chủ yếu áp dụng luật Anh và hệ thống án lệ phức tạp. Đại biểu kiến nghị sau khi luật được thông qua, Tòa án tối cao cần chủ động mời các thẩm phán danh tiếng để vừa xét xử, vừa hỗ trợ xây dựng Bộ quy tắc tố tụng theo mô hình tranh tụng của thông luật.

Về tòa án điện tử: đại biểu ủng hộ việc số hóa toàn bộ quy trình giải quyết tranh chấp, từ nộp hồ sơ, trao đổi tài liệu tới xét xử trực tuyến. Đại biểu đề nghị Nhà nước đầu tư hạ tầng số tương xứng để tạo môi trường hiện đại, tăng sức hấp dẫn cho Trung tâm Tài chính Quốc tế.

Về thành phần Hội đồng xét xử: đại biểu tán thành cơ cấu một thẩm phán ở sơ thẩm và ba thẩm phán với vụ phức tạp. Tuy nhiên, đối với phúc thẩm, đại biểu đề nghị không nên cứng nhắc quy định số lượng ba thẩm phán, vì có nhiều vụ chỉ yêu cầu xem xét đơn giản. Việc linh hoạt số lượng thẩm phán sẽ tiết kiệm chi phí, nhất là khi thẩm phán nước ngoài có chi phí cao. Đại biểu khẳng định, với việc tiếp thu ý kiến và hoàn thiện theo hướng tiếp cận quốc tế, luật sẽ góp phần quan trọng vào việc nâng cao niềm tin của nhà đầu tư và tăng sức cạnh tranh của Trung tâm Tài chính Quốc tế Việt Nam.

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội (Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Nguyên) phát biểu thảo luận

Tham gia ý kiến vào dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026 - 2030, đại biểu Nguyễn Lâm Thành, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội (Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Nguyên) bày tỏ sự đồng tình với chủ trương cho phép điều chỉnh linh hoạt quy hoạch năng lượng trong giai đoạn 2026 - 2030 nhằm xử lý kịp thời các thay đổi nhỏ, tránh phát sinh thủ tục phức tạp và lãng phí nguồn lực. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng quy định “điều chỉnh nhưng không được làm tăng công suất và không thay đổi cơ cấu nguồn điện” đã vô hình trung triệt tiêu tinh thần linh hoạt, bởi trong thực tiễn, điều chỉnh dự án luôn gắn với biến động về công suất, nhất là khi xuất hiện nhu cầu phụ tải tăng nhanh, dự án chậm tiến độ cần thay thế hoặc có nhà đầu tư mới. Đại biểu kiến nghị điều chỉnh theo hướng không ràng buộc trần công suất hay cơ cấu nguồn, mà yêu cầu các phương án phải bảo đảm cân bằng hệ thống, an toàn vận hành và không làm tăng rủi ro cho lưới điện quốc gia; đồng thời làm rõ cơ cấu nguồn được xét theo cấp quốc gia hay cấp tỉnh để bảo đảm tính khả thi.

 Đại biểu Nguyễn Lâm Thành, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội tham gia ý kiến đối với dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026 - 2030 

Đối với nhóm dự án dầu khí và than quan trọng, cấp bách, đại biểu tán thành việc ưu tiên dầu khí do tiềm năng thăm dò - khai thác còn lớn. Riêng với than, đại biểu đề nghị cân nhắc vì nhiều mỏ đã cạn kiệt, bể than sông Hồng có điều kiện khai thác khó khăn, trong khi việc tiếp tục ưu tiên than không phù hợp mục tiêu phát thải ròng bằng 0 đến năm 2050. Đại biểu đề nghị nếu vẫn đề cập than thì cần tách riêng và xác định mức độ ưu tiên thấp hơn.

Về cơ chế mua bán điện trực tiếp, đại biểu đánh giá đây là định hướng đúng để phát triển thị trường điện cạnh tranh. Tuy vậy, quy định chỉ cho “hộ tiêu thụ lớn” tham gia vẫn mang tính độc quyền và hạn chế thị trường. Đại biểu đề nghị bỏ từ “lớn”, giao Bộ Công Thương xác định ngưỡng công suất và mở rộng đối tượng tham gia, nhất là các hộ tiêu thụ gần nguồn điện vừa và nhỏ. Việc cho phép mua - bán trực tiếp tại khu vực gần nguồn sẽ giúp giảm chi phí truyền tải, giảm tổn hao và nâng cao hiệu quả vận hành hệ thống điện.

Phòng TTDN