Sáng 09/12, Quốc hội nghe các Tờ trình, Báo cáo thẩm tra về công tác tư pháp; tiếp công dân, xử lý đơn thư, giải quyết khiếu nại, tố cáo và thảo luận tại hội trường. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên họp.

Quang cảnh phiên họp

Tham gia thảo luận, góp ý đối với Báo cáo của các ngành tư pháp, đại biểu Nguyễn Thị Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội (Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Nguyên), bày tỏ sự tán thành với các nội dung trong Báo cáo và phân tích làm rõ 04 kết quả nổi bật.

Về công tác phát hiện tội phạm của cơ quan điều tra. Tình hình tội phạm năm 2024 giảm sâu trên 19% - mức giảm mạnh nhất trong gần 10 năm. Đại biểu nhấn mạnh điều quan trọng là người dân phải cảm nhận được cuộc sống an toàn hơn và tội phạm chắc chắn sẽ bị phát hiện, xử lý nghiêm. Quan điểm chỉ đạo của Bộ Công an thời gian qua được đánh giá cao khi kiên quyết xử lý các hành vi côn đồ, gây rối trật tự, mở nhiều đợt cao điểm trấn áp tội phạm, đặc biệt là tội phạm sản xuất, buôn bán hàng giả.

Về công tác công tố và kiểm sát của Viện kiểm sát nhân dân. Năm 2024 là năm đầu tiên triển khai mô hình tổ chức mới (03 cấp kiểm sát). Ở địa phương, Viện kiểm sát tổ chức 02 cấp (tỉnh và khu vực), trong khi Công an cấp xã được giao thẩm quyền điều tra. 355 Viện kiểm sát khu vực phải kiểm sát điều tra của cấp tỉnh và của hơn 3.300 Công an cấp xã. Mặc dù có nhiều khó khăn, nhưng ngành Kiểm sát đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an, ban hành các thông tư, quy chế, bảo đảm “ở đâu có hoạt động điều tra, ở đó có hoạt động của Viện kiểm sát; công tố theo sát, gắn chặt điều tra”. Nhờ đó, mô hình mới dần đi vào nề nếp, nhiều chỉ tiêu vượt cao so với năm trước.

Về công tác xét xử của Tòa án. Số vụ việc, đặc biệt là các tranh chấp dân sự, kinh doanh thương mại tăng mạnh qua các năm, trong khi biên chế không tăng. Tuy nhiên, hệ thống Tòa án đã triển khai nhiều giải pháp đột phá, hoàn thành và vượt các chỉ tiêu Quốc hội giao. Đáng chú ý, chất lượng tranh tụng tại phiên tòa được nâng lên rõ rệt; Hội đồng xét xử không hạn chế thời gian tranh tụng và bảo đảm mọi nội dung được phản ánh trong bản án. Tòa án cũng tiếp tục công khai bản án trên mạng với gần 2 triệu bản án được đăng tải, hơn 200 triệu lượt truy cập - tạo áp lực tích cực giúp nâng cao chất lượng xét xử.

Về công tác thi hành án dân sự. Khối lượng việc và tiền phải thi hành tăng hơn 49% so với năm trước, nhiều vụ có hàng nghìn người bị hại như Vạn Thịnh Phát, Tân Hoàng Minh, Alibaba... gây áp lực lớn cho hệ thống thi hành án. Bộ Tư pháp đã chỉ đạo quyết liệt, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, có vụ chỉ với “một cú nhấp chuột” đã chi trả cho hàng nghìn người bị hại. Đến thời điểm báo cáo, các chỉ tiêu về việc và tiền thi hành án đều vượt mức Quốc hội giao.

 Đại biểu Nguyễn Thị Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội (Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Nguyên) bày tỏ đồng tình với Báo cáo của các ngành tư pháp và kiến nghị một số nội dung

Để đóng góp cho công tác tư pháp, đại biểu Nguyễn Thị Thủy đã đề xuất các kiến nghị cụ thể:

Một là, mặc dù tỷ lệ tội phạm giảm sâu, song Nhân dân vẫn cảm thấy lo lắng trước diễn biến của tình hình lợi dụng công nghệ để phạm tội; lừa đảo trên không gian mạng; dụ dỗ việc nhẹ lương cao để đưa người qua biên giới; sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh. Kiến nghị Bộ Công an tiếp tục ra quân, liên tục mở các đợt cao điểm để tấn công, trấn áp mạnh với các loại tội phạm trên.

Hai là, trong bối cảnh đẩy mạnh phân cấp, phân quyền và thực hiện mô hình tổ chức mới trong các cơ quan tư pháp, đại biểu kiến nghị các ngành tố tụng tăng cường công tác kiểm tra, đặc biệt là kiểm tra về mặt chuyên môn nghiệp vụ để kịp thời phát hiện những khó khăn, vướng mắc, hạn chế trong giải quyết án, để có biện pháp tháo gỡ kịp thời.

Ba là, kiến nghị Chính phủ sớm có hướng dẫn và có cơ chế hỗ trợ (kinh phí đi lại, thuê nhà) đối với cán bộ của các cơ quan tư pháp chịu sự tác động của sắp xếp tổ chức bộ máy. Vấn đề này đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội kết luận cụ thể.

Phòng TT-DN